Toegang tot het gerecht

Een betere toegang tot het gerecht voor de meest kwetsbare personen

Op voorstel van minister van Justitie Laurette Onkelinx keurde de ministerraad twee ontwerpen van koninklijk besluit goed. Het eerste ontwerp wijzigt het KB van 18 december 2003 dat de voorwaarden vastlegt van de gedeeltelijke of volledige kostenloosheid van de juridische tweede lijnsbijstand (vroeger pro deo) en van de rechtshulp op het vlak van de inkomsten. Het tweede ontwerp versoepelt de voorwaarden voor de toegang tot tweedelijns juridische bijstand van personen met een handicap. De twee KB's concretiseren de beslissingen van de ministerraad in Leuven van 16, 17 en 18 maart 2007. De mogelijkheid om zich voor justitie te verdedigen en zijn rechten te doen gelden is essentieel in een democratie en mag niet voorbehouden zijn aan de meest gegoede bevolkingslagen. De regering nam tijdens deze legislatuur al verschillende maatregelen die de toegang tot het gerecht bevorderen: - Het eerste juridische advies dat wordt verstrekt tijdens de juridische permanenties door de balies in de gerechtsgebouwen of in de Justitiehuizen is gratis voor iedereen. - Sinds 2003 steeg het budget voor de juridische bijstand met meer dan 80%. Het aantal personen dat een beroep kon doen op de gratis bijstand door een advocaat, steeg met meer dan 25%. - Het modelcontract voor de rechtsbijstandsverzekering, onderhandeld door de regering, beperkt de jaarlijkse premie tot 144 euro zonder taks. De regering levert een financiële inspanning door de taks op verzekeringsproducten van 9,25% te laten wegvallen. Het maximumbedrag per maand zal dus 12 euro bedragen. Maar de toegang tot het gerecht blijft heel moeilijk voor bepaalde categorieën van personen die bijzonder kwetsbaar zijn. De minister van Justitie wil deze situatie rechttrekken door nieuwe maatregelen goed te keuren. Stijging van de toegangsdrempels voor de minst gegoeden. Volgens de laatste schattingen (februari 2007) van FOD Economie ligt de armoedegrens voor een alleenstaande in ons land op 822 euro netto per maand. Om recht te hebben op een volledig kostenloze juridische bijstand (pro deo) mag de alleenstaande echter maar een inkomen hebben van 795 euro per maand. Daarom zal vanaf 1 september 2007 het inkomensplafond dat recht geeft op een pro deo-advocaat worden opgetrokken tot het niveau van de armoedegrens, namelijk 822 euro per maand. Alle andere inkomensvoorwaarden, bijvoorbeeld voor de gedeeltelijk kostenloze juridische bijstand, worden evenredig opgetrokken. Personen met een handicap Momenteel hebben personen met een handicap die een vervangingsinkomen genieten, recht op gedeetelijk of volledig kostenloze juridische bijstand, als ze geen bijkomende integratietegemoetkoming ontvangen. Nochtans moet de integratietegemoetkoming niet worden beschouwd als een inkomen: ze is voorzien om bepaalde kosten die het gevolg zijn van de handicap zoals niet terugbetaalde medische kosten op te vangen. Deze integratietegemoetkoming is trouwens niet belastbaar. Het gaat hier over een scheefgetrokken situatie die moet worden rechtgezet. Daarom zullen personen met een handicap vanaf 1 september 2007 recht hebben op de kostenloze juridische bijstand of ze een integratietegemoetkoming ontvangen of niet.