Zakia Khattabi : Met een nieuwe systeemmethode naar een groene en rechtvaardige transitie

Minister van Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal, Zakia Khattabi, legt dinsdagmorgen 10 november haar algemene beleidsnota voor aan de Kamercommissie. Daarin worden de krachtlijnen uitgezet van het beleid dat ze tijdens deze regeerperiode wil voeren. De minister legt de nadruk op een onuitgegeven methode: een globale en systeemgerichte aanpak samen met al haar collega’s van de regering moet ervoor zorgen dat de ambitieuze doelstellingen uit haar algemene beleidsverklaring worden gehaald. Het door overleg gestuurde beleid van de minister zal op een effectieve en inclusieve wijze uitgaan van de groene transitie en de Sustainable Development Goals (SDGs) om de haar toevertrouwde opdrachten waar te maken.

In de huidige context van een pandemie zonder voorgaande gaat de economische en sociale crisis ook gepaard met een klimaat- en milieucrisis. De ecologische vraagstukken blijven meer dan ooit tot de hoofdprioriteiten van deze legislatuur behoren. Sociale rechtvaardigheid berust op het recht op een kwaliteitsvolle omgeving en op de persoonlijke vrijheid om, zowel privé als  beroepsmatig, de weg van de ecologische transitie in te slaan.

“Het is onze verantwoordelijkheid om alle lessen te trekken uit deze pandemie. Maar één les springt er boven uit: ons model, dat aanleiding geeft tot de moeilijkheden waarmee we vandaag zowel op het gebied van gezondheid en economie als inzake klimaat en milieu geconfronteerd worden, is dringend aan herziening toe. Mijn verantwoordelijkheid zal er dan ook in bestaan om mijn collega’s te begeleiden in hun eigen bevoegdheden (Regie der Gebouwen, Landbouw, Energie, Financiën, Mobiliteit …) zodat geen enkele hefboom en geen enkel beleid indruist tegen de klimaatdoelstellingen die we ons gezamenlijk hebben opgelegd”, aldus minister Zakia Khattabi, die eraan toevoegt: “Een ecologische woestijn laat geen enkele sociale rechtvaardigheid, geen enkele vrijheid, geen enkele bloeiende economie toe. Het gaat wel degelijk om een collectieve verantwoordelijkheid, een ploegspel waarin ik maar in alle nederigheid voor de coördinatie zal zorgen.”   

De minister wil haar beleid op een transparante en participatieve manier voeren, rekening houdend met alle maatschappelijke uitdagingen. In haar hoedanigheid van minister van Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal hoort het daarom tot haar opdracht en maatschappelijke verantwoordelijkheid om haar bevoegdheden op een transversale en inclusieve wijze te implementeren. Daarbij zullen de doelstellingen van duurzame ontwikkeling (SDG’s) en de Agenda 2030 als leidraad dienen.

DUURZAME ONTWIKKELING - De SDG’s als kompas voor het beleid

De operationele implementatie van de beleidslijnen van de minister zal onderbouwd zijn door de resultaten van de ‘Studie om een duurzamer, inclusiever en veerkrachtige België op te bouwen na de covid-19 crisis’, die het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling (FIDO) onlangs heeft gepubliceerd (oktober 2020).

“Zo moet de integratie van de SDG’s in alle domeinen van het beleid gebeuren in het kader van samenwerking binnen de federale regering, maar ook met de deelstaten. Het veronderstelt een multidimensionale benadering op basis van een dialoog met alle actoren, bedrijven en organisaties, die zelf met ‘due diligence’ (i.e. ‘gepaste zorgvuldigheid’) te werk gaan met betrekking tot hun waardeketen door met name de feitelijke en potentiële negatieve maatschappelijke, milieu- en economische effecten van hun besluiten en activiteiten te beperken. ‘Cherry picking’ is niet aan de orde”, benadrukt Zakia Khattabi.

KLIMAAT

Deze regering begint haar werk op een dubbel kantelpunt. Enerzijds is er de gezondheidscrisis, die zal moeten worden gevolgd door een herstelbeleid van ongeziene proporties. Anderzijds is 2020 het jaar waarin de internationale gemeenschap kleur moet bekennen en moet aangeven of het menens is met de doelstellingen van het Akkoord van Parijs.

De huidige crisis dwingt de politieke ertoe om vooruit te denken: “ De keuzes die we vandaag stellen hebben een effect op de ziekenhuisopnames binnen enkele weken. De klimaatcrisis deelt met COVID het belang van tijdig handelen. Alleen is de klimaatverandering een veel tragere maar daardoor ook moeilijker te keren crisis. Ik zal tot het uiterste gaan om het klimaatbeleid in België sneller op het goede spoor te krijgen, door emissiereducties te versnellen en tegelijk de sociale en economische kansen van goed klimaatbeleid te verzilveren”, benadrukt Zakia Khattabi.

Het regeerakkoord is duidelijk: in de Green Deal en haar voorstel tot klimaatwet pleit de Europese Commissie voor het verminderen van de broeikasgasuitstoot met minstens 55% tegen 2030 en klimaatneutraliteit tegen 2050. De federale regering steunt die Europese ambities resoluut. Zij stelt zichzelf tot doel om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55% te verminderen en zij neemt met het oog daarop de maatregelen waarvoor zij bevoegd is.

Het post-COVID-19-herstelbeleid is prioritair voor deze regering, dat hoeft geen verder betoog. Op EU-niveau is de ‘groene transitie’ één van de fundamenten voor het herstel. De klimaattransitie staat daarin centraal, niet alleen in algemene termen, maar ook heel concreet, met een onmiddellijke impact voor het Belgische beleid.

De klimaattransitie vraagt om een systeembrede omslag en moet daarom een breedmaatschappelijk langetermijnproject zijn, met een duidelijke visie die wordt gedragen door de hele samenleving. Die visie moet ook vertaald worden in een coherente strategie en in concrete acties - ook op de korte termijn - om zo snel mogelijk zo veel mogelijk zekerheid te bieden aan beleidsmakers, burgers, bedrijven en investeerders.

LEEFMILIEU

Het wereldwijde kader rond biodiversiteit voor de periode na 2020 zal tijdens deze regeerperiode worden vastgelegd. De Minister zal het behoud en de bescherming van de biodiversiteit met vuur verdedigen binnen België en op het internationale niveau in overeenstemming met het engagement dat België op het hoogste niveau is aangegaan in de "Leader's Pledge for Nature" van september 2020.

Biodiversiteit, de diverse vormen van leven op aarde en de ecosystemen zijn van cruciaal belang voor de mens, onze maatschappij en onze welvaart. Ecosysteemdiensten bieden ons voeding, bescherming, geneesmiddelen, grondstoffen, ontspanning en welzijn. Ze zuiveren het water en onze lucht, houden het klimaat in balans, zetten afval om in grondstoffen, zorgen voor de bestuiving van gewassen en nog zoveel meer.

“De roofbouw op de planeet moet stoppen”, aldus Zakia Khattabi.

Daarnaast vormen de Europese Green Deal, het actieplan voor een circulaire economie en het komende Europese initiatief voor duurzame producten de belangrijkste basis voor de productgerelateerde acties die de minister tijdens deze legislatuur wil ondernemen. Zij zal er ook voor zorgen dat het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen binnen het Europese kader wordt beperkt.

GREEN DEAL, het voortouw in het beleid van de Europese Unie

De Europese Commissie gaat voluit voor de European Green Deal, inclusief een routekaart met 10 categorieën van prioritaire acties. De weg naar duurzame ontwikkeling, met respect voor de planetaire grenzen, via een rechtvaardige transitie, is ingeslagen. Het regeerakkoord is hiervan een weerspiegeling met accenten eigen aan ons land.

Het drievoudige dividend van de ecologische transitie wordt een leitmotiv: door de economie de weg van de rechtvaardige transitie te laten inslaan kan de relance zowel de levenskwaliteit van kansarmen verbeteren als onze ecologische voetafdruk verminderen, maar ook duizenden duurzame banen scheppen. Het relance- en transitieplan van de regering beoogt de transitie naar een duurzame en veerkrachtige economie te maken. De voorziene publieke investeringen zullen essentieel zijn voor het bereiken van de Europese doelstellingen in het kader van de Green Deal en voor de omslag van een lineaire naar een circulaire economie.

Niemand mag uit de boot vallen. “Ons volledig beleid zal gescreend worden op mogelijke ‘verliezers’ van die beleidsvoering. Naar het voorbeeld van de Europese Commissie die niemand achterwege wil laten, zal ik een ecologisch beleid voeren vanuit een benadering van rechtvaardige transitie. De ecologische transitie is ook een bron van nieuwe werkgelegenheidssectoren en van economische diversificatie. Het wordt mijn ambitie om die twee tendensen aan elkaar te koppelen om een sociale rechtvaardigheid te garanderen in combinatie met de milieurechtvaardigheid en om de bescherming van het leefmilieu en de sociale bescherming elkaar wederzijds te laten versterken.”

Meer info ?

Jelle Boone – Woordvoerder (NL) 0499/ 14 26 99 jelle.boone@khattabi.fed.be

Mélusine Baronian – Woordvoerster  (FR)   0477/558 332 melusine.baronian@khattabi.fed.be