Rijopleiding

Hervorming van de rijopleiding: meer veiligheid door meer ervaring

De Ministerraad keurde een voorontwerp van wet goed tot wijziging van de gecoördineerde wetten van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer. Hij keurde ook een ontwerp van koninklijk besluit goed betreffende het rijbewijs voor voertuigen van categorie B. Het voorontwerp en ontwerp zijn een voorstel van de heer Renaat Landuyt, Minister van Mobiliteit. De ontwerpen creëren een nieuw juridisch kader voor de rijopleiding. Het basisprincipe is vrije begeleiding voor onbeperkte tijd. Ervaring is immers een essentiële factor voor meer verkeersveiligheid. Door het opdoen van ervaring alle kansen te geven willen we de kwaliteit van de rijopleiding verbeteren en meer verkeersveiligheid op onze wegen garanderen. Meer veiligheid door meer ervaring. Het nieuw juridisch kader maakt deel uit van een grondige hervorming van het rijonderwijs. De rijopleiding vandaag Wie vandaag de baan op wil, kan op vier manieren een rijbewijs B behalen. Ofwel kies je, na geslaagd te zijn voor het theoretisch examen, voor de vrije begeleiding. Na een stage van minimaal 9 en maximaal 12 maanden met één vaste begeleider kan je dan het praktisch examen afleggen. Ofwel kies je voor één van de modellen met een autorijschool. Een eerste model kost ongeveer 500 euro (model 1), kosten van het examen niet meegerekend. Hiervoor krijg je 8 uur scholing in een rijschool, gevolgd door een stage van zes tot negen maanden met een vaste begeleider. Tijdens de stage heb je nog twee uur praktijkles van de rijschool te goed. Voor ongeveer 1000 euro krijg je van de autorijschool 18 rijles, en nog eens twee uur tijdens de stage (model 2). In die stage, die minimum drie en maximum zes maanden duurt, mag je zonder begeleider de baan op. In een derde model, de leervergunning, kan al op zeventien jaar met de opleiding worden gestart. Deze vervroegde rijopleiding bestaat uit 12 u les van de rijschool gevolgd door een oefenperiode met vaste begeleider van twaalf tot achttien maanden tijdens dewelke je nog eens 2 uur praktijkles krijgt. De prijzen voor een vervroegde rijopleiding variëren van 600 euro tot 650 euro. Verwarrend, onduidelijke prijs en kwaliteit De verschillende bestaande rijopleidingsmodellen, elk met hun voorwaarden, beperkingen en specifieke termijnen, vormen vandaag een ingewikkeld kluwen. Vele kandidaat chauffeurs vinden dit ronduit verwarrend en verliezen er hun weg in. Zo tonen cijfers van GOCA aan dat één op de vier kandidaat-bestuurders de maximumtermijn van zijn stage overschrijdt en noodgedwongen naar een ander model, mét rijschool, moet overstappen. Een goede keuze maken ligt dus niet voor de hand. Niet in het minst omdat er weinig gegevens bestaan over de kwaliteit en de kostprijs van de verschillende modellen. Welk model geeft het meeste kans op slagen, en tegen welke prijs? Uit een rondvraag van Testaankoop blijkt dat de meeste rijscholen hier model 2 (18 u + 2 u) naar voor schuiven, niet toevallig het duurste, terwijl het goedkoopste model zelden wordt gesuggereerd. In tegenstelling tot wat de rijschoolsector beweert blijkt uit de gegevens van GOCA nochtans dat er geen verschil bestaat tussen de slaagpercentages voor opleidingen met de rijschool en de vrije begeleiding. Om meer precies te zijn: het slaagpercentage van de vrije begeleiding is 62 %, van model 1 met de rijschool 61 % en van model 2 64 %. De leervergunning haalt 71%. Duidelijkheid over de totale kostprijs van de opleiding bestaat al evenmin. Er zijn nog altijd rijscholen die hun prijzen slechts gedeeltelijk of zelfs niet publiekelijk bekend maken. Na een onderzoek van de dienst algemene controle van de FOD Economie werd voor één derde van de rijscholen een proces-verbaal opgesteld omdat ze bovenop de "totale prijs" nog eens dossierkosten aanrekenden. Bovendien wordt in de totaalprijs die de rijschool aanbiedt vrijwel nergens de kosten van het theoretisch (15 euro) en het praktisch rijexamen (36 euro) meegedeeld. Reeds gedaan Het nieuw juridisch kader voor de rijopleiding is niet de eerste maatregel die wordt genomen om het rijonderwijs te hervormen. Dit jaar zijn reeds meerdere stappen gezet om de markt van de rijscholen open te trekken en vrije begeleiding te stimuleren. De laatste twintig jaar werd namelijk geen enkele nieuwe rijschool meer erkend. De rijschoolsector was een beschermde markt geworden die geen enkele nieuwkomer toeliet. Het spreekt voor zich dat dit gebrek aan concurrentie natuurlijk ook zijn effect had op de prijs en de kwaliteit die je ervoor krijgt. Het nieuwe koninklijke besluit van 17 maart 2005 dat de erkenningsvoorwaarden voor rijscholen regelt geeft nieuwe ondernemers alle kansen om een eigen rijschool op te richten met eigen tarieven. Totnogtoe werden reeds negen nieuwe scholen erkend. Bovendien mogen nu ook niet-commerciële organisaties rijlessen aanbieden. Op die manier krijgen vrijwilligersorganisaties zoals KWB of Drive Mut alle kansen om hun ervaring door te geven. Een nieuw juridisch kader Het juridische kader dat vandaag werd goedgekeurd bepaalt de nieuwe lijnen voor de rijopleiding. De rode draad door het geheel is de ervaring. Verschillende studies van diverse instanties benadrukken het belang van ervaring in de kwaliteit van de rijopleiding en het gunstig effect ervan op de verkeersveiligheid. Het is net datgene wat in de bestaande rijopleidingsmodellen onvoldoende aanwezig is of onvoldoende wordt gestimuleerd. Dit nieuw juridisch kader moet er voor zorgen dat beginnende bestuurders zo veel mogelijk rijervaring opdoen. Een eerste principe dat wordt gehanteerd is dat iedereen aan achttien jaar een rijbewijs moet kunnen hebben. Een goed rijbewijs is immers een basisrecht. Vaak is het kunnen rijden met een wagen een voorwaarde voor het vinden van een job. Daarom moet iedereen aan achttien jaar de kans krijgen zich veilig op de baan te begeven. Dit betekent dat een jongere voortaan al van zeventien jaar kan starten met de praktische rijopleiding en na een jaar begeleid oefenen in principe op zijn achttiende verjaardag het praktisch rijexamen kan afleggen. Iedereen heeft de vrije keuze om te bepalen hoe hij zijn rijopleiding invult, met de rijschool of zonder. Het doorgeven van ervaring door vrije begeleiding wordt verder gestimuleerd. Zo blijft degene die de kandidaat-chauffeur in de auto begeleidt niet langer beperkt tot één persoon. Iedere chauffeur met acht jaar rijervaring kan voor begeleiding zorgen, en een kandidaat-chauffeur mag meerdere begeleiders hebben. Dit opent meteen ook heel wat mogelijkheden voor de vrijwilligersmarkt. Het opdoen van ervaring is bovendien onbeperkt. De kandidaat-chauffeur bepaalt zelf wanneer hij genoeg geoefend heeft en klaar is voor het examen. De enige termijn die overblijft is een minimale oefenperiode van drie maanden met begeleider. Hiermee verdwijnt het gevaar dat de te korte termijn van het voorlopig rijbewijs verstrijkt en de leerling verplicht langs de rijschool moet passeren. In die oefenperiode geldt een verbod om te rijden tijdens weekendnachten, de nacht voor een feestdag en de nacht van de feestdag. Wie 20 uren rijschool volgt wordt voor maximum 18 maanden vrijgesteld om met een begeleider te rijden. Om te vermijden dat de rijscholen enkel de langere en duurdere opleidingen zouden aanbieden werd bepaald dat elke rijschool voortaan een opleidingspakket van maximum zes uur moet voorzien. Dit moet iedereen de kans geven aan een betaalbare prijs een basisopleiding bij de rijschool te volgen, gevolgd door een voorlopig rijbewijs met begeleiding. De duurdere twintig uren opleiding met een voorlopig rijbewijs zonder begeleiding blijft bestaan. Het oefenen op de baan zonder begeleider kan echter pas vanaf achttien jaar, terwijl oefenen met begeleider al vanaf zeventien jaar kan. Kandidaat-chauffeurs krijgen al vanaf zeventien jaar alle kansen om voldoende ervaring op te doen vooraleer ze het praktisch examen afleggen. Daartegenover staat wel dat ze het eerste jaar van hun rijbewijs ook moeten bewijzen dat ze goede chauffeurs zijn. Tijdens het eerste jaar van het rijbewijs geldt een zerotolerantie. Bij een zware overtreding (derde of vierde graad) vervalt hun rijbewijs en worden ze verplicht opnieuw het theoretisch en/of praktisch examen af te leggen. Geen eindpunt: overleg over inhoud en prijs van de lesuren Een volgende stap bestaat erin werk te maken van de inhoud van het examen. In een volgende fase kan men ook de inhoud van de rijschoolopleiding van zes uur en van twintig uur meer specifiek bepalen. Men zal de rijscholen eveneens blijvend controleren op hun kwaliteit en eerlijkheid. Verder wordt het overleg rond de rijopleiding ook met de gewesten verder gezet. Een goede rijopleiding is een basisrecht, daarom zou minstens het theoretische gedeelte deel moeten uitmaken van ons gewone onderwijssysteem. Website slaagpercentages en prijzen rijscholen In afwachting tot de hervorming van het rijonderwijs volledig is afgerond, moet iedereen op een kritische en weloverwogen manier een keuze kunnen maken uit de verschillende mogelijkheden rond rijopleiding en de verschillende scholen die zich op de markt begeven. Voldoende, duidelijke en toegankelijke informatie is hierbij essentieel, maar ontbrak totnogtoe. De nieuwe website www.slaagpercentage.be geeft een overzicht van de slaagpercentages per model rijopleiding en per rijschool, alsook van de tarieven van de verschillende rijscholen. Op die manier kan iedereen op basis van correcte gegevens over kwaliteit en prijs een goede keuze maken over hoe hij zijn rijopleiding wil invullen.