Resultaten van de 18de internationale CITES-conferentie
Van 17 tot 28 augustus vond in Genève de 18de internationale CITES-conferentie plaats, die tot doel heeft de internationale handel in bedreigde soorten te reglementeren. In totaal werden 57 voorstellen besproken door de aanwezige lidstaten op de Conferentie. Verschillende soorten worden voortaan door de Overeenkomst beschermd, zoals giraffen, Mako haaien, vioolroggen en verwante roggen, zeekomkommers (zeedieren met een week, langwerpig lichaam). Wat planten betreft, versterkt CITES de bescherming van de Afrormosia (Afrikaanse teak) en sluit het muziekinstrumenten uit palissanderhout of rozenhout van zijn bepalingen uit.
Met die nieuwe beslissingen zullen verschillende soorten voortaan het hoogste beschermingsniveau genieten (dat van lijst 1) en zullen die dus niet meer in de natuur gevangen mogen worden om in de handel te worden gebracht. Dat is meer bepaald het geval voor:
- de saiga-antiloop (enige Euraziatische antiloop)
- de zwarte kroonkraanvogel
- 2 soorten Aziatische otters
- verschillende soorten reptielen waaronder de prachtagamen, de neushooragamen en de dove agamen, de klauwgekko, twee doosschildpadden, de sterschildpad en de pannekoekschildpad
- 2 soorten vlinders uit de Filipijnen en Brazilië.
Andere worden voortaan beschouwd als soorten die bedreigd kunnen zijn indien de internationale handel erin niet strikt gecontroleerd wordt. Naast de giraf gaat het bijvoorbeeld om de koningsfazant, een groot aantal reptielen zoals de Tokay gekko en amfibieën, Mako haaien, vioolroggen en verwante roggen, zeekomkommers en boomspinnen.
Goed nieuws is dat de Mexicaanse populatie van de spitssnuitkrokodil niet meer met uitsterven bedreigd is en van lijst 1 naar lijst 2 gegaan is. Dat is het resultaat van een programma van de Mexicaanse overheid waarbij de bescherming van habitats gecombineerd wordt met het kweken in ranches onder zeer strikte voorwaarden.
De situatie van de olifanten werd ruimschoots besproken en blijft uiteindelijk onveranderd, tot grote tevredenheid van de Europese Unie en haar lidstaten. De olifanten blijven in de meeste Afrikaanse landen in lijst 1 terwijl de populaties van de 4 Zuid-Afrikaanse landen (Botswana, Zimbabwe, Namibië en Zuid-Afrika) in lijst 2 blijven.
Er werden ook technische maatregelen getroffen. De manier om de quota te bepalen voor de trofeejacht op zwarte neushoorns, werd gewijzigd. Voortaan zal dit quotum kunnen variëren op basis van de wetenschappelijke gegevens, maar het zal in geen geval meer dan 0.5% van de beschouwde populatie mogen bedragen en onder een bepaalde ondergrens mogen gaan. De andere maatregel betreft het overbrengen van in de natuur gevangen Afrikaanse olifanten naar sites binnen hun natuurlijke verspreidingsgebied. De EU is erin geslaagd om de tekst te laten verbeteren, die enkel transfers toestaat die echt bijdragen tot de bescherming van de olifanten, op basis van wetenschappelijke criteria.
De Europese Unie heeft samen met de landen van oorsprong verschillende voorstellen voorgelegd. Die betroffen met name de Tokay gekko, Mako haai, vioolrog en verwante roggen, zeekomkommers en kostbare houtsoorten (Afrormosia en Dalbergia). Die ontwerpen, die door ons land ondersteund worden, werden allemaal goedgekeurd.
Federaal minister van leefmilieu Marie Christine Marghem erkende dat goede resultaat: « Ik spreek mijn hartelijke dank uit aan de Belgische delegatie en al wie heeft meegewerkt aan het succes van de COP CITES. De vooruitgang is op heel wat punten significant, meer bepaald wat betreft de regulering van de handel in giraffen. Maar ook al zijn we op goede weg, toch zullen we nog extra inspanningen moeten doen om de zesde massale uitsterving de komende jaren een halt toe te roepen ».
België draagt actief bij tot de bestrijding van stroperij: het financiert de projecten die voorgesteld zijn door de Afrikaanse landen in het kader van het African Elephant Fund (opleiding van bewakers om toezicht te houden op de reservaten bijvoorbeeld) en het biedt ondersteuning aan het Nationaal Park Virunga in de Democratische Republiek Congo, waarvan de directeur, de Belg Emmanuel de Mérode, de strijd aanbindt tegen de stroperij op olifanten. Dit jaar werd 50.000 euro toegekend aan het African Elephant Fund en 100.000 euro aan het Park Virunga. Gezien het succes ervan besliste de FOD Volksgezondheid om de campagne « Laat je (slag)tanden zien! » voort te zetten. Aan de ingang van de FOD staat er een container waar de burgers hun ivoren voorwerpen in kwijt kunnen.
De CITES-overeenkomst (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) telt 183 leden en beschermt bijna 5.000 diersoorten en 28.000 plantensoorten. Meer informatie op www.citesinbelgie.be
De bescherming van bedreigde soorten draagt bij tot het behalen van de duurzaamheidsdoelstellingen (SDG's) 14 (leven in het water) en 15 (leven op het land).
Contactpersoon: Heleen Vandenberghe, FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu: + 32 (0) 486 12 67 98 / heleen.vandenberghe@health.fgov.be