Een betere toegang tot het gerecht

Op voorstel van Mevrouw Laurette Onkelinx, Minister van Justitie, keurde de Ministerraad de hervorming goed ter verbetering van de toegang tot het gerecht.

1. Vaststellingen : * 15% van de bevolking geniet van gratis, of gedeeltelijk gratis, juridische bijstand ; voor 10% van de burgers vormt de toegang tot het gerecht geen probleem ; voor de 75% anderen is het zeer moeilijk om het hoofd te bieden aan de kosten van een procès. * De studie van KUL en Ulg (september 2003) toont aan dat de kostprijs van justitie één van de belangrijkste remmen vormt voor de toegang tot het gerecht. 2. Hervorming : A. De eerste raadgeving De eerste raad, die wordt gegeven tijdens juridische permanenties (eerstelijnshulp) die worden georganiseerd door de balies, zal in de toekomst gratis zijn voor iedereen. Deze permanenties worden georganiseerd in de Justitiepaleizen en Justitiehuizen. Momenteel wordt, in de meeste gevallen, een forfaitaire bijdrage gevraagd van 12,39?. Die wordt dus afgeschaft. De balies hebben een Protocolakkoord getekend waarin zijn een kwalitatief hoogstaande hulp garanderen. B. De toegang tot het gerecht De wet van 23 november 1998 voorziet dat momenteel zo'n 15% van de bevolking recht heeft op (gedeeltelijk) kostenloze rechtsbijstand van de tweede lijn, dwz de toegang tot de bijstand door een advocaat in het kader van een bepaalde zaak (kostenloosheid van de honoraria en de kosten van de advocaat). Toch stellen we vast dat een groot deel van de burgers (voornamelijk uit de middenklasse) geen echte toegang heeft tot het gerecht en dit, bij gebrek aan financiële middelen. Begin 2004 zal een groter aantal mensen kunnen genieten van een gratis juridische bijstand. De inkomensplafonds op basis waarvan wordt bepaald of men wel of niet recht heeft op kostenloze of gedeeltelijk kostenloze rechtsbijstand, worden opgetrokken met 12,65% en benaderen het gegarandeerd gemiddeld maandelijks inkomen. Voor elke categorie (alleenstaande, alleenstaande met kinderen en gehuwden of samenwonenden) wordt het plafond verhoogd. 3. De balies : De hervorming werd uitgebreid besproken met de balies van het land.. Bijkomende middelen werden voor hen vrijgemaakt opdat de organisatie van de hulpverlening en de opvang van de rechtszoekende worden verbeterd. 4. De budgettaire middelen : De budgettaire middelen werden aanzienlijk opgetrokken : in 2003 werd een initieel budget vastgelegd van 25,6 miljoen ?. Dit werd in de loop van 2003 opgetrokken met 2,5 miljoen ? (begrotingscontrole : + 10%). Voor 2004 werd een totaalbedrag van 36,1 miljoen ? vrijgemaakt (nog eens + 28,3%). Met deze verhoging van 41% in totaal kan de bijstand voor het stijgend aantal mensen worden gegarandeerd. Eveneens zal de dalende trend in verloning van de advocaten die de bijstand verstrekken worden stopgezet.