Vereenvoudiging voor kleine bouwwerken en aanpak van mistoestanden

De veiligheidscoördinatie op tijdelijke en mobiele bouwplaatsen wordt duidelijker, eenvoudiger en efficiënter. De tweedaagse Ministerraad keurde hierover een voorstel goed van staatssecretaris voor Arbeidsorganisatie en Welzijn op het werk Kathleen Van Brempt. Voor kleine bouwwerken komt er een aparte regelgeving die eenvoudiger en duidelijker is voor wie bouwt of verbouwt én die minder papierwerk met zich mee brengt. Tegelijk wordt er voor gezorgd dat de veiligheid gewaarborgd wordt. Het voorstel sluit daarmee naadloos aan bij FARAO (Federaal Actieplan voor de Reductie van Arbeidsongevallen) van Van Brempt dat het aantal arbeidsongevallen moet doen dalen. Vooraf werd overlegd met alle betrokkenen: de bouwsector, de consumentenvereniging, de architecten, de veiligheidscoördinatoren en de werkgevers- en werknemersorganisaties. Ook de staatssecretaris voor Administratieve Vereenvoudiging werd nauw bij de werkzaamheden betrokken. Het voorstel wordt omgezet naar concrete regelgeving en zal in werking treden op 1 januari 2005.

De veiligheidscoördinatie heeft tot nu toe zijn nut zeker al bewezen, maar er bestaat heel wat wrevel rond. Vele particuliere bouwers en verbouwers kennen de veiligheidscoördinatie in de eerste plaats als een onderdeel van hun factuur. Men betaalt voor veiligheid maar men weet zelden wat daar precies tegenover staat. Bij kleine bouwwerken en verbouwingen zijn de veiligheidsmaatregelen vaak nauwelijks zichtbaar en de veiligheidscoördinator is niet altijd op regelmatige basis te zien op de werkvloer. Bij grote bouwwerken is er minder ontevredenheid, maar er was wel een uitdrukkelijke roep om administratieve vereenvoudiging en het wegwerken van een aantal onduidelijkheden. Kleine bouwwerken: architect of aannemer centraal en grote vereenvoudiging De nieuwe regeling maakt een onderscheid tussen kleine en grote bouwwerken. Kleine bouwwerken, dit zijn werken met een totale oppervlakte kleiner dan 500m², en renovatiewerken krijgen een aparte en eenvoudigere veiligheidscoördinatie. Het afschaffen van veiligheidscoördinatie voor kleinere bouwwerken was geen optie. In de eerste plaats verplicht een Europese richtlijn ons hiertoe maar bovendien blijkt uit cijfers dat dit ook helemaal geen overbodige luxe is. In de periode mei-november 2001 vielen in België elf dodelijke arbeidsongevallen op bouwplaatsen. Vijf daarvan vielen op bouwplaatsen van eengezinswoningen. De risico's op kleine bouwwerven zijn dus allerminst klein. In de nieuwe, vereenvoudigde regelgeving voor kleine bouwwerken wordt de architect of de aannemer (als er geen architect vereist is bij het bouwwerk) gestimuleerd om de veiligheidscoördinatie op zich te nemen. Om de rol van de architecten bij het ontwerp te verzekeren, is het nodig een specifieke vorming veiligheidscoördinatie in hun basisopleiding te integreren. Ook aannemers zullen meer mogelijkheden krijgen om de veiligheidscoördinatie waar te nemen. In het huidige systeem hebben ze een apart regime, waardoor ze voor de veiligheidscoördinatie mogen instaan aan minder strenge criteria dan de externe veiligheidscoördinatoren, zij het slechts voor bouwwerken met een waarde lager dan 25.000 euro. In de nieuwe regelgeving zal die grens van 25.000 euro vervallen en zal het aparte regime voor aannemers gelden voor alle kleine bouwwerken. Zeer concreet wil dit zeggen dat voor kleine bouwwerken zonder risico, bijvoorbeeld het verbouwen van een badkamer, de veiligheidscoördinatie herleid wordt tot het minimum. Vandaag zijn er te weinig kwaliteitseisen voor degenen die de veiligheidscoördinatie op zich nemen. Dat moet beter. Er komt daarom een certificatiesysteem voor veiligheidscoördinatoren om de malafide uit de markt te halen en de goede te belonen. Andere vereenvoudigingen: de inkorting van het veiligheids- en gezondheidsplan en de afschaffing ervan in de gevallen waarbij geen architect vereist is of wanneer de werken geen verhoogd gevaar inhouden, de beperking van het postinterventiedossier en de afschaffing van het coördinatiedagboek. Er komen een typecontract en een deontologische code. De veiligheidscoördinator zal meer op de werf aanwezig moeten zijn, zeker tijdens de kritieke momenten van de bouw. Er komt ook een specifieke inspectiecampagne, gekoppeld aan sensibilisering. Het nieuwe beleid voorziet in een fel vereenvoudigde regelgeving die beter gecontroleerd kan en zal worden. Resultaat van dit alles zal ook een aanvaardbare en transparante prijs voor veiligheidscoördinatie zijn: bouwers en verbouwers gaan in de toekomst tenminste precies weten waar ze voor betalen. De huidige honoraria lopen sterk uiteen. Aan de administratie en de consumentenvereniging wordt gevraagd gegevens over honoraria te publiceren zodat een prijs/kwaliteitsvergelijking mogelijk wordt. Grote bouwwerken: bestaande coördinatie blijft, maar wordt eenvoudiger Voor grote bouwwerken, waar de veiligheidscoördinatie zijn nut zeker bewezen heeft, blijft de bestaande regelgeving zo goed als behouden, op enkele kleine verbeteringen en vereenvoudigingen na. De coördinatie-instrumenten worden eenvoudiger: omdat het coördinatiedagboek vaak niet strookt met de werfpraktijk wordt er gezocht naar een alternatief systeem. Ook het veiligheids- en gezondheidsplan zal in overleg met de betrokken actoren geëvalueerd en waar mogelijk vereenvoudigd worden.