Leerkracht of kinderverzorger mag binnenkort bepaalde verpleegkundige taken uitvoeren (Interministeriële Conferentie Volksgezondheid)

Verschillende actoren uit de zorg- en welzijnssector vragen al jaren om dit mogelijk te maken via een aanpassing van de wetgeving.

Geneeskundige verstrekkingen zijn vandaag wettelijk voorbehouden aan bevoegde gezondheidszorgbeoefenaars. Dat is nodig om de kwaliteit en de veiligheid van zorg te garanderen, in het belang van de patiënt. In sommige situaties kan die strikte regelgeving de toegankelijkheid van zorg in de weg staan. Dat is bijvoorbeeld het geval bij bepaalde dagelijkse handelingen, zoals het toedienen van insuline. Veel patiënten kunnen dit perfect zelf, maar niet allemaal (bijv. jonge kinderen). Telkens opnieuw een beroep doen op een zorgverlener voor die dagelijkse taken is evenwel onrealistisch. Het gevolg is dat sommige patiënten geen of onvoldoende zorg krijgen. Andere patiënten vertrouwen de taken dan weer toe aan een niet-gezondheidsbeoefenaar. De kwaliteit en veiligheid van zorg is in die gevallen echter niet altijd gegarandeerd, en de mensen die een patiënt helpen op deze manier overtreden eigenlijk de wet.

In een poging om dit probleem op te lossen sloten de federale overheid en de deelstaten in februari 2014 drie protocolakkoorden, die in de praktijk moeilijk toe te passen zijn. Minister De Block ging daarom op haar beurt in overleg met haar regionale collega’s om deze problematiek alsnog te ontwarren. En met succes. Vandaag, 21 december 2017, ondertekenden de negen bevoegde ministers in ons land een nieuw protocolakkoord “inzake de samenwerking tussen personen uit de omgeving van de patiënt en gezondheidszorgbeoefenaars”. Dit moet een antwoord bieden op zowel de behoefte aan extra helpende handen als de nood aan kwaliteitsvolle en veilige zorg. Elk bestuursniveau gaat daartoe de nodige engagementen aan.

Wetswijzigingen

Minister De Block zal de ‘gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen’ (het voormalige KB nr. 78) hervormen om het begrip 'onwettige uitoefening' te verduidelijken. Artsen en verpleegkundigen zullen handelingen mogen delegeren aan niet-zorgverleners. Die zullen hierdoor legaal bepaalde verzorgende taken mogen uitvoeren binnen een welomlijnd kwaliteitskader. Ze functioneren daarbij als een soort ‘verlengde van de zorgbehoevende persoon’ of als ‘plaatsvervanger van de ouders’ als het over een kind gaat. De federale overheid zal een lijst opstellen met de handelingen die gedelegeerd kunnen worden.

Maggie De Block: "Als patiënt is het soms lastig om hulp te vinden voor bepaalde kleine zorgtaken. We passen de wet nu aan zodat ook niet-zorgverleners hen mogen helpen, met alle nodige garanties op het vlak van kwaliteit en veiligheid. Een kinderverzorger zal bijvoorbeeld voorgeschreven antibiotica mogen toedienen aan een kindje met een hardnekkige oorontsteking, iets wat vandaag wettelijk gezien verboden is. Op die manier maken we het leven eenvoudiger, in de eerste plaats voor de patiënt maar ook voor zijn omgeving.”

Zorgcontinuïteit

Doordat artsen en verpleegkundigen bepaalde handelingen mogen toevertrouwen aan niet-zorgverleners, zal de continuïteit van zorg verbeteren voor de patiënt. De mogelijkheid tot delegatie zal ook voor een beter evenwicht tussen levens- en zorgkwaliteit zorgen.

Zowel de delegatie van welomschreven taken als de uitvoering ervan gebeurt steeds op vrijwillige basis. Geen enkele zorgverlener of persoon uit de omgeving van een patiënt kan daartoe verplicht worden.

Kwaliteitskader

Om de kwaliteit van zorg te garanderen voor de patiënt komt er een kwaliteitskader, dat voorziet in een zorgplan of een vaste procedure voor het delegeren van verpleegkundige handelingen. Dit kader zal steeds worden afgestemd op maat van de patiënt, rekening houdend met de zorgzwaarte, de mogelijke risico's, de complexiteit van de verstrekking en de kenmerken van de patiënt. Via dit kader kan bijvoorbeeld opgelegd worden dat je eerst een opleiding moet volgen om bepaalde taken uit te mogen voeren.