Metamorfose van het Brusselse Justitiepaleis kan eindelijk beginnen: het Brussels Gewest heeft de stedenbouwkundige vergunning voor de gevelrestauratie en de verlichting van het Justitiepaleis afgeleverd

"Het Justitiepaleis van Brussel is een van de belangrijkste en meest emblematische gebouwen van de hoofdstad en van België, en huisvest het hoogste gerechtshof van ons land. Door zijn historische en architecturale dimensie is het behoud en de renovatie ervan om culturele en erfgoedredenen van cruciaal belang. Vanaf het begin van mijn mandaat heb ik als staatssecretaris belast met de Regie der Gebouwen de restauratie ervan als prioriteit gesteld. Vandaag heeft de Regie een bouwvergunning gekregen voor de eerste fase van de restauratie van de gevels. Zo zetten we opnieuw een belangrijke stap naar een justitiepaleis zonder steigers, en dit binnen de voorziene termijn. Iedereen weet dat het veel tijd kost om ervoor te zorgen dat alle bezoekers van Brussel het Justitiepaleis kunnen bewonderen. Het is ook een werk waarbij verschillende obstakels moeten worden overwonnen. Vandaag zetten we een nieuwe stap in dit titanenwerk. Morgen zal ik de werkzaamheden voortzetten zodat het Justitiepaleis tegen 2030, het jaar waarin België zijn 200e verjaardag viert, volledig vrij van steigers zal zijn." zegt Mathieu Michel, staatssecretaris voor de Regie der gebouwen.

“De eerste stellingen werden bijna 40 jaar geleden geplaatst, er waren denkoefeningen over de bestemming van het Justitiepaleis, er werd een wedstrijd georganiseerd en er kwamen tal van historische en bouwkundige studies en diagnoses. Deze stedenbouwkundige vergunning voor de gevelrestauratie bezegelt eindelijk de restauratie van dit emblematische gebouw. Haar rol als uitvalsbasis van Justitie in onze hoofdstad blijft zo behouden. Het Justitiepaleis is een eclectische architectuurparel uit de 19de eeuw. Door zijn monumentale bouw is het uniek Europees erfgoed. Het zal eindelijk zijn oorspronkelijke glorie terugkrijgen en opnieuw het welverdiende dak van Brussel worden. Met deze restauratie maken de federale en gewestelijke overheden een eind aan een schandalige situatie die al veel te lang duurt. Dit symbool van ons nationale erfgoed wordt eindelijk opnieuw een uithangbord van onze stad en van België,” zegt Pascal Smet, Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed.

Concreet heeft de stedenbouwkundige vergunning betrekking op verschillende werken aan de gevels, in de eerste plaats via de restauratie van de stenen gevelbekleding. Uit de verschillende analyses blijkt dat de stenen, met name de Comblanchien-stenen, op verschillende niveaus instandhoudingsproblemen vertoont. Steekproeven hebben dat bevestigd. De hoeveelheid te vervangen gevelsteen aan de hand van de criteria van het KIK, is kunnen verminderd worden door aanvullende inspecties, en door uit te gaan van preventieve instandhoudingsmaatregelen en van regelmatig onderhoud in de toekomst. Voor alle duidelijkheid is het de bedoeling om een erfgoedrestauratie uit te voeren waarbij de bestaande stenen zo veel mogelijk bewaard of gerestaureerd worden.

Tot slot voorziet de afgeleverde vergunning de integrale restauratie en het herschilderen van allerhande schrijnwerk. Er werd een gedetailleerde inventaris van het schrijnwerk opgesteld. Dat werd onderverdeeld op basis van de verschillende eisen die zich stellen (historische beoordeling, veiligheid, klimaat, structuur en materialen, glas, sloten en scharnieren, enz.). Op één uitzondering na (te vervangen deur) zijn de deuren en ramen in goede staat en zullen ze dus behouden en gerestaureerd worden, met gerichte herstellingen. Wat de ruiten betreft, zal voor verschillende nieuwe soorten beglazing worden gekozen, waaronder voor veiligheids- of anti-inbraakglas op gevoelige plaatsen en voor isolatiebeglazing in de verwarmde lokalen.  

Om het Justitiepaleis beter te beveiligen en het aantal toegangen te beperken, zal een nieuwe omheining worden geplaatst. Die zal rechtstreeks geïnspireerd zijn op de vandaag verdwenen historische omheining en komt op het voorplein van het Justitiepaleis. Deze nieuwe omheining is goedgekeurd door de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen en zal overeenstemmen met de esthetiek en erfgoeddimensie van de site, overeenkomstig het beschermingsbesluit. 

Het restauratieproject wordt vervolledigd met herinrichtingswerken van het ereplein. Die werken moeten in de eerste plaats de waterdichtheidsproblemen verhelpen, de omgeving van het Justitiepaleis beveiligen en leuningen op de trappen aanbrengen. Alle inrichtingen zullen de samenstelling van de uitvoeringsplannen naleven. De stenen die tijdens de geplande werken worden gerecupereerd, zullen worden hergebruikt.

In het kader van de inrichtingen van de openbare ruimtes op het voorplein legt de afgeleverde vergunning specifiek op dat de stad Brussel betrokken wordt bij de opvolging van de werken en van de verschillende ingrepen. Het is essentieel dat de geplande inrichtingen aansluiten bij een globale denkoefening over de toekomst van het Poelaertplein, dat ze de uniformiteit ervan verzekeren en dat de bouwkundige compositie die aan de stadsuitzichten bijdraagt, behouden blijft.

Tot slot wordt in het kader van de restauratiewerken een zorgvuldig uitgekiende verlichting voorzien. Deze scenografische verlichting past volledig in het Lichtplan dat de Brusselse regering in 2017 heeft goedgekeurd. Van zodra de avond valt, zal ze de bouwkundige en esthetische kwaliteiten van het Justitiepaleis in de verf zetten en de monumentaliteit van het gebouw in de Brusselse skyline tot zijn recht laten komen. Hoewel de verlichting bepaalde kenmerken van het gebouw onder de aandacht zal brengen, zal ze sober en harmonieus zijn en geleidelijk aan de nacht worden aangepast.