Sociale bescherming in België: ESSOBS data voor België 2020
De FOD Sociale Zekerheid publiceert een nieuwe editie van de brochure Sociale bescherming in België: ESSOBS data voor België 2020.
Deze brochure stelt het Europees Systeem van geïntegreerde Statistieken van de Sociale Bescherming (ESSOBS) voor en geeft een overzicht van de uitgaven en financiering van de sociale bescherming in België en in Europa.
Covid-19-crisis
Vanaf maart 2020 heeft de COVID-19-pandemie een ongekende schok teweeggebracht in de sociaal-economische systemen. De steunmaatregelen hebben geleid tot een opwaartse druk op de uitgaven aan sociale bescherming. In deze nieuwe editie zal de COVID-19-crisis enkel voor België worden besproken, aangezien bij het opstellen de gegevens voor alle bekeken andere EU lidstaten mbt 2020 nog niet beschikbaar waren.
De Belgische uitgaven voor sociale bescherming zijn in 2020 sterk gestegen (+9,3%). De Coronacrisis had een sterke invloed op de uitgaven voor verschillende uitkeringen inzake Werkloosheid, Ouderdom, Ziekte/Geneeskundige verzorging en Sociale uitsluiting.
De sterke stijging van de uitgaven voor Werkloosheid (+76,3%) en Sociale uitsluiting is voornamelijk het gevolg van de maatregelen inzake tijdelijke werkloosheid die de regeringen hebben genomen om de COVID-19-crisis aan te pakken en de tewerkstelling te beschermen. De groei van de uitgaven voor Ouderdom en Ziekte/Geneeskundige verzorging is moeilijker te verklaren. Enerzijds zijn er omwille van de COVID-19-crisis aanvullingen aan de uitkeringen toegekend, anderzijds is deze stijging ook deels toe te schrijven aan de ondanks alles doorlopende vergrijzing van de bevolking.
Ook de ontvangsten van de sociale bescherming in België zijn in 2020 sterk gestegen. Deze stijging wordt grotendeels verklaard door door de extra middelen die de regeringen ter beschikking hebben gesteld om de maatregelen om de bevolking tijdens de COVID-19-crisis te ondersteunen te financieren.
In 2021 wordt een geleidelijke afname van het Covid effect op de uitgaven sociale bescherming verwacht. Na de sterke toename van de uitgaven sociale bescherming in 2020 zullen, volgens de “Early Estimates” de uitgaven in 2021 minder snel stijgen. Zo zullen de uitgaven voor Werkloosheid in 2021 met 21,65% dalen ten opzichte van 2020, voornamelijk omwille van de daling van het aantal begunstigden van tijdelijke werkloosheid en aan een daling van de uitgaven in verband met het crisisoverbruggingsrecht voor zelfstandigen. Ook de uitgaven voor Sociale uitsluiting zullen dalen. De uitgaven voor Ziekte/Geneeskundige verzorging zullen ten opzichte van 2020 evenwel met 8,97% stijgen. Waarschijnlijk heeft het hernemen van zorgactiviteiten naar ietwat meer ‘normale’ niveaus, na de lockdowns en zorguitstel in 2020 hier een belangrijke invloed.
Vergelijking met EU lidstaten
Bij het ter perse gaan waren de gegevens 2020 voor de landen waarmee wij vergelijken nog niet beschikbaar. Maar het spreekt vanzelf dat er ook bij hen een opwaartse druk op de uitgaven voor sociale bescherming is geweest. Vele, zoniet alle landen hebben immers hetzelfde soort maatregelen genomen om de gevolgen van de crisis, zowel op gezondheids- als op tewerkstellingsvlak te proberen temperen.
Ook in 2019 waren de sociale bijdragen de belangrijkste financieringsbron voor de sociale bescherming in de EU (57,42% van de totale inkomsten voor de EU27). In België liggen inkomsten uit bijdragen vanwege de werkgevers boven het EU-gemiddelde: 38,18% voor België tegenover 35,62% voor de EU27. Wat de bijdragen van de beschermde personen betreft, liggen de cijfers van België onder het Europese gemiddelde (19,76% voor België tegenover 21,80% ). De Belgische overheidsbijdragen stijgen in 2019 boven het EU-gemiddelde (39,92% voor België tegenover 39,22% van de totale ontvangsten voor sociale bescherming voor de EU27).
De uitgaven voor de functies Ouderdom en ziekte blijven het grootste deel uitmaken van de socialebeschermingsuitgaven. Met name de uitgaven inzake ouderdom zijn bijzonder hoog in Italië, Frankrijk, Finland, Zweden en Denemarken (meer dan 12% van de totale uitgaven). In België liggen deze uitgaven (11,04% van het bbp) ook nog net boven het Europese gemiddelde van 10,81% van het bbp voor 2019. Inzake ziekte is het aandeel in de totale uitgaven het hoogst in Duitsland, Nederland en Frankrijk. In België liggen ze ook net onder het Europees gemiddelde (7,46% vs 7,93%). Voor de functies Invaliditeit, Overleving en Werkloosheid geeft België dan weer iets meer uit dat het EU gemiddelde in 2019.
CONTACT: press@minsoc.fed.be(link sends e-mail)
Raadpleeg en download de brochure op de website van de FOD Sociale Zekerheid