Steeds meer lokale besturen geven de voorkeur aan bemiddelaars in plaats van het opleggen van G.A.S.-boetes

Het achterlaten van afval, hondenpoep, vandalisme en geluidsoverlast zijn voorbeelden van overlastinbreuken die storend zijn en soms een gevoel van onveiligheid creëren. Gemeentelijke administratieve sancties zijn sinds 1999 een instrument die steden en gemeenten ter beschikking hebben om inbreuken te bestraffen ten aanzien van het gemeentereglement. Het stelt de lokale overheid in staat om een antwoord te bieden aan de plaatselijke overlastproblematiek en het gevoel van straffeloosheid bij de burger terug te dringen.

Parallel aan de administratieve boete kunnen de gemeenten beroep doen op bemiddeling om het conflict te regelen. Bemiddeling geeft  aan de overtreder en slachtoffer de mogelijkheid om naar een gezamenlijke oplossing te zoeken.

De wet voorziet sinds 2013 dat minderjarigen (vanaf 14/16 jaar) die het politiereglement overtreden (verplicht) de mogelijkheid krijgen om het probleem in dialoog, via bemiddeling, aan te pakken en op te lossen. Naar aanleiding van verschillende protestacties waarbij geopperd werd dat de wetswijziging betreffende de leeftijdsverlaging in strijd was met de aanbevelingen van het VN-comité voor de Rechten van het Kind, werd aan het Grondwettelijk Hof voorgelegd om de leeftijdsverlaging nader te onderzoeken. Deze instelling verklaarde de aanpassing in haar arrest wettelijk.

Slechts een minderheid is minderjarig

Bijna 9 op de 10 van de bemiddelingsdossiers heeft betrekking op meerderjarige overtreders. Dit duidt er op dat de bemiddeling niet enkel een succesvolle maatregel is voor minderjarigen bij wie de bemiddelingsprocedure verplicht toegepast dient te worden. Voor de grotere groep van meerderjarige overtreders wordt duidelijk de voorkeur gegeven aan de facultatieve bemiddelingsprocedure in plaats van een administratieve geldboete op te leggen.
De bemiddelingsprocedure leidde vaak tot het maken van afspraken tussen alle partijen met betrekking tot het herstellen van de geleden schade of een alternatieve vergoeding die rekening houdt met de inbreuk.

“De essentie van de bemiddeling ligt niet enkel in de responsabilisering van de overtreders en het herstellen van de veroorzaakte schade, maar wordt ook vaak omschreven als een verzoeningsproces tussen de gemeente en de betrokken partijen”, zegt  Julien Van Geertsom, Voorzitter POD MI

Een duidelijk evolutie in de lokale aanpak: van bestraffing naar bemiddeling

Reeds in 2006 wees wetenschappelijk onderzoek uit dat lokale besturen de bemiddelingsprocedure vaak als zwaar, ingewikkeld en onduidelijk omschreven. Hierdoor werd amper een beroep op een bemiddelaar gedaan.

Sinds de wetswijziging van 2013 hebben de lokale besturen een lange weg afgelegd. Door samen te werken met de 30 steden die sinds 2007 voor de aanwerving van hun bemiddelaar een financiële tussenkomst van de federale overheid kregen, kunnen nu bijna 400 lokale besturen gebruik maken van een gesubsidieerde bemiddelaar.

Julien Van Geertsom: “Lokale besturen die niet hard maar met een hart optreden en de voorkeur geven aan dialoog, zien we als een stap in de goede richting. Deze bemiddelaars zijn immers een neutrale personen die opgeleid zijn om te helpen, te communiceren, te onderhandelen met respect voor iedereen en om partijen tot een minnelijke overeenkomst te brengen. Dankzij bemiddeling kunnen beide partijen van elkaar leren.”

Met de blik op de toekomst gericht kwamen daarom verschillende actoren (politici, GAS-bemiddelaars, burgemeesters, academici) vandaag samen om een aantal uitdagingen voor de toekomst te bespreken en een link te leggen met het lokaal overlastbeleid.

Een praktische gids aan de hand van veel gestelde vragen

Aan de hand van een handige brochure met heel concrete en vaak gestelde vragen wilt de POD Maatschappelijke Integratie het belang van de GAS-bemiddeling op lokaal niveau benadrukken en de kennis ervan verruimen naar het brede veld van lokale actoren die bijdragen aan een lokaal preventiebeleid. Deze gids is beschikbaar via : http://www.mi-is.be/sites/default/files/documents/bemiddeling_in_kader_van_de_gas.pdf