Medische beelden zijn geen vakantiekiekjes!
Medische beeldvorming heeft een enorme vooruitgang mogelijk gemaakt in de moderne geneeskunde. Zonder röntgenfoto's, MRI of CT-scans bijvoorbeeld zou de diagnose en opvolging van heel wat ziekten bijna onmogelijk zijn. Toch is er ook een keerzijde aan het veelvuldig gebruik van medische beeldvorming. Zo is de blootstelling aan ioniserende stralen voor de bevolking als gevolg van diagnostische onderzoeken sterk gestegen. Daarom organiseert de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu sinds 2012 de campagne ‘Medische beelden zijn geen vakantiekiekjes.
Wees er zuinig mee’, die zich zowel tot het grote publiek als tot artsen en tandartsen richt. Centraal in de campagne staat de website www.zuinigmetstraling.be die bezoekers informeert over medische beeldvorming. Zowel het belang van medische beeldvorming als de risico’s bij onnodig gebruik komen daarbij aan bod. Verder biedt de website concrete tips aan voor patiënten, ouders, voorschrijvende artsen, radiologen, nuclearisten en tandartsen. Voor de voorschrijvende artsen bestaan ook richtlijnen die hen moeten helpen de meest aangewezen beeldvormingsmethode voor elke patiënt te kiezen.
Maggie De Block, minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid: “We moeten omzichtig omspringen met de blootstelling aan ioniserende stralen. Het is belangrijk dat er goede communicatie is tussen arts en patiënt over het goed gebruik van medische beeldvorming en daarom zijn sensibiliseringscampagnes zoals deze van groot belang”.
Het effect van deze campagnes wordt jaarlijks geëvalueerd. De campagne bereikt 58% van de burgers. 75% van hen geeft aan dat ze beter geïnformeerd zijn door de campagne en 70% geeft aan dat ze door de campagne sneller geneigd zijn om vragen te stellen aan hun (tand)arts over goed gebruik van medische beeldvorming. Betere informatie aan de patiënt en de voorschrijvende artsen vertaalt zich ondertussen naar een beter gebruik van medische beeldvorming:
- Het aantal aanvragen voor CT-scans stijgt minder snel sinds de start van de campagne in 2012.
- In de campagne wordt de nadruk gelegd op gevoelige groepen zoals zwangere vrouwen en kinderen. Het aantal CT-onderzoeken bij kinderen en jongeren onder de 20 jaar daalt.
- Een domein waar nog sterk moet worden op ingezet zijn CT-scans van de lage rug. Het aantal radiografieën van de lage rug daalt, maar CT-scans van de lage rug worden nog vaak voorgeschreven terwijl dit niet steeds aangewezen is of een MRI-scan de voorkeur geniet. Het aantal niet-aangewezen CT-scans van de lage rug is sinds 2010 wel gedaald.
De campagne wordt ondersteund door 6 spotjes die in de komende weken draaien op verschillende Vlaamse en Franstalige radiozenders. Alle artsen en tandartsen krijgen ook een persoonlijke brief met uitleg over de campagne. De artsen en tandartsen die pas sinds vorig jaar actief zijn, ontvangen ook affiches voor hun wachtzaal en een aantal folders om aan patiënten mee te geven. Artsen en tandartsen die vorig jaar dit materiaal al ontvingen, zullen dit materiaal kunnen bijbestellen.
Ook de wettelijke omkadering evolueerde de laatste jaren mee. Radiologen kunnen al twee jaar gebruik maken van het substitutierecht, waardoor ze een aangevraagd onderzoek kunnen vervangen door een onderzoek dat meer aangewezen is volgens de richtlijnen voor goed gebruik (bijvoorbeeld een minder stralingsbelastend onderzoek). Er werd ook werk gemaakt van een uitbreiding van het MRI-park, zodat er een betere spreiding en toegankelijkheid is voor alle Belgische patiënten. Dit is belangrijk, aangezien MRI-onderzoeken niet stralingsbelastend zijn voor de patiënt. De stapsgewijze en gecontroleerde uitbreiding gebeurt in overleg met BELMIP (Belgian Medical Imaging Platform).
www.zuinigmetstraling.be www.health.belgium.be/richtlijnen-medische-beeldvorming
Contactpersoon: Jan Eyckmans Woordvoerder FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu 0495/25 47 24