Mensenhandel en mensensmokkel

Op voorstel van mevrouw Laurette Onkelinx, Minister van Justitie, keurde de Ministerraad een voorontwerp van wet goed dat diverse bepalingen wijzigt om de bestrijding van mensenhandel en mensensmokkel te versterken.

Mensenhandel en mensensmokkel zijn plagen waarover talrijke internationale organisaties zich zorgen maken. Om deze criminele fenomenen, die steeds in omvang toenemen, beter te kunnen bestrijden, is het nodig de instrumenten die de Belgische wet voorziet aan te passen. Twee wetten regelen momenteel de mensenhandel en de mensensmokkel: - de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen; - de wet van 13 april 1995 houdende bepalingen tot bestrijding van de mensenhandel en de kinderpornografie. Logisch gezien, en momenteel is dat niet het geval, is het onontbeerlijk dat men een onderscheid maakt tussen: - de mensenhandel, wat een inbreuk is tegen de menselijke waardigheid en dus in het Strafwetboek zou moeten staan; - de clandestiene immigratie (hulp bij binnenkomst) en de mensensmokkel, die allebei te maken hebben met het overtreden van de regels over de toegang tot het grondgebied (voorwerp van de wet van 1980). Welke nieuwigheden worden er ingevoerd door dit wetsvoorontwerp? 1. De mensenhandel In het Strafwetboek zal een nieuw hoofdstuk "Mensenhandel" worden ingevoegd. Het laat aan de wetgever toe om een concrete definitie van de mensenhandel te introduceren. De artikelen van de wet van 1995 betreffende de mensenhandel zullen er worden in opgenomen en uitgebreid (handel in organen, economische uitbuiting, enz.). Op het niveau van de sancties voorziet men effectieve, evenredige en ontradende strafrechtelijke sancties, die tot uitwijzing kunnen leiden, namelijk 1 tot 5 jaar gevangenisstraf. Bovendien worden de overtreders getroffen waar het hen pijn doet, namelijk in hun portefeuille: de boetes gaan van een vork van 500 euros - 25.000 euros naar een vork van 500 euros tot 50.000 euros. Bij verzwarende omstandigheden kan de sanctie nog zwaarder zijn. Er zijn 3 gradaties van verzwarende omstandigheden: 1. Wanneer het slachtoffer een minderjarige is, men misbruik maakt van de kwetsbaarheid van de persoon, men gezag heeft over de persoon of wanneer de dader een openbaar officier of ambtenaar is. * 5 tot 10 jaar opsluiting en een boete van 750 euros tot 75.000 euros. 2. Wanneer de dader gebruik maakt van geweld of bedreigingen, indien hij het leven van het slachtoffer opzettelijk of door grove nalatigheid in gevaar brengt, indien het bij het slachtoffer aanleiding geeft tot een ongeneeslijke ziekte of een fysieke ongeschiktheid (door het verlies van een orgaan, het verlies van het gebruik van een orgaan of door zware verminking) of wanneer van de activiteit een gewoonte wordt gemaakt. * 10 tot 15 jaar opsluiting en een boete van 1.000 euros tot 100.000 euros. 3. Wanneer het misdrijf de dood van het slachtoffer tot gevolg heeft veroorzaakt zonder het oogmerk te doden of wanneer het om een daad van deelneming aan een criminele organisatie betreft. * 15 tot 20 jaar opsluiting en een boete van 1.000 tot 150.000 euros. 2. De strijd tegen de huisjesmelkers Huisjesmelkers zijn personen die kamers of een lokaal verkopen of verhuren voor een overduidelijk veel te hoge prijs of die in een onbewoonbare staat verkeren, terwijl ze goed weten dat hun huurders hier meestal onwettig verblijven en ze dus hun rechten niet kunnen doen gelden. Dit fenomeen neemt jammer genoeg in de grote steden steeds meer uitbreiding. De paragrafen 1 en volgende van artikel 77bis van de wet van 1980 betreffende de huisjesmelkers zullen worden overgebracht naar een nieuw hoofdstuk van het Strafwetboek over "de verkoop, verhuur of terbeschikkingstelling van onroerende goederen met de bedoeling een abnormaal profijt te realiseren". De gevangenisstraffen gaan momenteel van 1 tot 5 jaar en de boetes bedragen 500 euros tot 25.000 euros. De boetes zullen voortaan vermenigvuldigd worden met het aantal personen die het slachtoffer van de huisjesmelker zijn. De huisjesmelkers wiens slachtoffers Belg of Europeaan zijn, zullen eveneens worden vervolgd, wat niet het geval was met de wet van 1980. 3. Exploitatie van bedelarij Ter herinnering: sedert de wet van 12 januari 1993, houdende een urgentieprogramma voor een meer solidaire samenleving, zijn landloperij en bedelarij geen strafbare feiten meer. De exploitatie van de bedelarij zal voortaan worden bestraft. Hiertoe zal een nieuw hoofdstuk "Exploitatie van bedelarij" ingevoegd worden in het Strafwetboek. Er zijn sancties voorzien voor de volgende overtredingen: - andermans bedelarij organiseren teneinde er voordeel uit te halen; - er profijt uit halen of de winsten delen; - iemand aanwerven of meenemen om hem aan te zetten tot bedelarij. Deze "basisdelicten" zullen bestraft worden met een gevangenisstraf van 6 maanden tot 3 jaar en met een boete van 500 ? tot 25.000 ?. Het wetsontwerp voorziet daarenboven verzwarende omstandigheden wanneer: - de bedelaar minderjarig is; - de dader een precaire toestand uitbuit (zwangerschap, ziekte, handicap...); - de dader geweld gebruikt op de persoon die hij wil doen bedelen; - de dader gezag heeft op de bedelaar (voogd, ouder, enz.). Bij deze omstandigheden zullen de sancties worden verzwaard: een gevangenisstraf van 1 jaar tot 5 jaar en een boete van 500 ? tot 50.000 ? kan worden opgelegd. 4. Mensensmokkel Korte tijd geleden waren er gevallen van mensensmokkel met dramatische afloop. Jammer genoeg heeft men moeten vaststellen dat België een belangrijk transitland is. De wet van 1980 zal worden aangepast om er een concrete definitie in te voegen van het begrip "smokkel" van mensen. Strengere straffen, in navolging van die voor mensenhandel zijn voorzien. De straffen zullen identiek zijn aan die welke opgelegd worden voor mensenhandel: hogere boetes en zwaardere sancties in geval van verzwarende omstandigheden. Bovendien zal men dezelfde 3 gradaties van verzwarende omstandigheden onderscheiden. Deze nieuwe bepalingen brengen daarenboven onze wetgeving in overeenstemming met de diverse uitgevaardigde internationale richtlijnen hierover, namelijk: - het aanvullend Protocol bij de Conventie van de Verenigde Naties van 12 december 2000, inzake de preventie, bestrijding en bestraffing van mensenhandel, in het bijzonder vrouwenhandel en kinderhandel; - het Kaderbesluit van de Raad van de Europese Unie van 19 juli 2002 inzake bestrijding van mensenhandel; - de richtlijn van 28 november 2002 tot omschrijving van hulpverlening bij illegale binnenkomst, illegale doortocht en illegaal verblijf; - het Kaderbesluit van de Raad van Europa van 28 november 2002 tot versterking van het strafrechtelijk kader voor de bestrijding van hulpverlening bij illegale binnenkomst, illegale doortocht en illegaal verblijf.